Commissioner wa Parliament era Omubaka wa Nyendo Mukungwe, Owek Mathias Mpuuga Nsamba, awandiikidde sipiiika wa Parliament wa parliament ng’amusaba amukkirize mu butongole asabe parliament emuwe olukusa, okubaga amabago g’amateeka agaleetawo ennoongosereza mu ssemateeka w’eggwanga n’amateeka agafuga eby’okulonda mu ggwanga, Uganda bweba yakuwadawaddako okufuna akalulu akataliimu ddukadduka n’okuyiwa omusaayi.
Owek Mpuuga abadde ayogerako eri abakirisitu mu ssaza lya Ekelezia Katolika erye Jinja, abakungaanidde ku kifo ky’Omujjulizi Matia Mulumba e Kyebando mu district ye Mayuge, era ekifo kino Omujjulizi Matia Mulumba gyazaalwa.
Owek Mpuuga agambye nti alina esuubi nti wiiki ejja, sipiika wakumussa ku lukalala oluteekebwako ensonga parliament zegenda okuteesaako.
Ayagala parliament emukkirize abage amabago g’amateeka 8, wabeewo ebikyusibwa mu mateeka agafuga ebyokulonda mu ggwanga bweriba lyakuseetukako okubeera n’akalulu wakiri akali yadde yaddeko, ak’emirembe ate nga kamugaso eri eggwanga.
Owek Mathias Mpuuga Nsamba akinoogaanyiza nti kigenda kubeera kyabulabe nnyo eggwanga okulizaayo mu kalulu mu mbeera yeemu ng’ezze ebaawo mu bululu obuzze bubaaawo.
Asabye bannaddiini, nabantu be Busoga enteekateeka eno gyaliko eyokukyuusa amateeka g’ebyokulonda bagiwulirize, era bagitegeere bulungi bagiwagire ku lw’obulungi bweggwanga
Ennaku eziyise, Omubaka Mathias Mpuuga Nsamba ng’ali wamu nebababaka banne, babadde bateekateeka ennoongosereza mu mateeka gano.
Ensonga zebasinze okutunulira kuliko ez’okukkiriza abasibe nebannauganda abawangaalira ebweru w’eggwanga okulonda, akutte ekyokubiri kubwa President okufuuka akulira oludda oluvuganya government mu parliament, President okwesimbawo lumu era akubweeko akalulu n’omumyuka we.
Ennnongosereza endala kuliko okukendeeza ku muwendo gw’ababaka ba parliament, okuzaawo ekkomo ku bisanja bya president, okukyusa engeri abatuula ku kakiiko k’ebyokulonda gyebalondebwamu. ebibiina ebiri ku ludda oluvuganya government nabyo bibeeremu n’omukono, ebivudde mu kubala akalulu kobwa President mu buli district birangirirwe ku mutendera gwa district, nga bwekikolebwa ku babaka ba parliament n’abakulembeze abalonde abalala nennoongosereza endala nnyingi.
Emissa eno ekulembeddemu, okujjaguza olunaku lw’omujjulizi Matia Mulumba ekulembeddwaa’mu Vicar General wessaza lya Eklezia erye Jinja Munsinyooli Paul Musana akiiriridde Omusumba w’essaza lye Jinja kitaffe mu katonda Charles Martin Wamika , ng’ono akubiriza abakirisitu okutambulira mu bigere by’omujjulizi ono Matia Mulumba , n’okunyweerera kwebyo byebakkirizaamu.
Essaza lye Jinja, liri ku kaweefube wokukulakulanya ekifo kyekijjukizo kino, okukituusa ku mutendera gwekifo ekyobulambuzi.
Kulwa Parliament ya Uganda , Commissioner wa parliament yittise obukadde bwa shs 10, Parliament bwewaddeyo okuddukirira omulimu ogwo.
Omumyuuka owokusatu owa ssabaminisita weggwanga Hajjat Rukiya Nakadama, yebaziza ekelezia olw’okwaniriza enteekateeka za government zeereeta okuzimba eggwanga.